ارائه الگوی پیشنهادی آینده‌نگاری مرجعیت علمی با تأکید بر مطالعه موردی دانشگاه علوم پزشکی گیلان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه مطالعات آینده نگر، پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی

2 دانشگاه صنعتی همدان

3 دانشیار پزشکی اجتماعی، گروه پزشکی اجتماعی، دانشگاه علوم پزشکی گیلان

4 دانشیار گروه بیهوشی، دانشگاه علوم پزشکی گیلان

5 دانشیار مرکز مطالعات- مرکز تحقیقات آموزش پزشکی، مرکز مطالعات دانشگاه، دانشگاه علوم پزشکی گیلان، رشت، ایران

چکیده

هدف: فراگیرشدن اصل رقابت‌پذیری در آموزش عالی در فضای ملی و بین‌المللی و ارزشیابی عملکرد دانشگاه‌ها برپایه توفیق آنها در دستیابی به بروندادها، به یکی از جریان‌های اصلی آموزش عالی کشور تبدیل شده است. تنگناهای مالی حاصل از تحریم‌ها و دشوار شدن فروش ذخایر نفت و گاز و درنتیجه کاهش درآمدهای ملی باعث شده دولت برای پشتیبانی از دانشگاه‌ها و تأمین اعتبار مورد نیاز آنها نوعی ارزشیابی را مورد توجه قرار دهد. در چنین فضایی چگونگی دستیابی به تعالی، سرآمدی و مرجعیت در سطح ملی و بین‌المللی به یکی از مسائل اصلی سیاست‌گذاران در سطح تحلیل ملی و مؤسسات آموزش عالی در سطح تحلیل نهادی تبدیل شده است. هدف اصلی این مقاله پاسخ به این پرسش است که چگونه می‌توان به مرجعیت علمی دست پیدا کرد؟ برای پاسخ به این پرسش اصلی، خاستگاه مرجعیت علمی در ایران، تجارب ملی، بین­المللی و نیز تجربه دانشگاه علوم پزشکی گیلان به عنوان موردپژوهی بررسی شده است.
روش‌: رویکرد به کار گرفته شده در این مقاله ناظر بر آینده‌پژوهی بوده و محور اصلی الهام‌گرفته‌شده از آن «یادگیری حین مشارکت و عمل» است؛ به عبارت روشن‌تر در تمامی فرایندهای مرتبط با احصای اولویت‌های مرجعیت‌ علمی دانشگاه مشارکت تمامی ذی‌نفعان اصلی شامل: شورای راهبردی، مدیران، اعضای هیئت علمی، دانشجویان، دانش‌آموختگان و کارکنان غیرعلمی احصا شده است.
از مطالعات اسنادی و تطبیقی برای بررسی درک مرجعیت علمی و بررسی پیشینه پژوهش استفاده گردید و روش­های پانل خبرگان و ذهن‌انگیزی برای طراحی تصاویر آینده، شناسایی عوامل پیش‌برنده و بازدارنده، اولویت‌گذاری، راستی‌آزمایی مدل‌های مفهومی و اجرایی مرجعیت علمی استفاده شد و در بخشی از پژوهش از روش پرسش‌نامه برخط (نیمه‌دلفی) برای جمع­آوری نظر ذی‌نفعان اصلی بهره­ گرفته شد. همچنین روش مدل‌سازی برای ارائه الگو مورد استفاده قرار گرفت.
یافته­ها: دستاورد اصلی این مقاله تعیین حوزه‌های اولویت‌دار دستیابی به مرجعیت علمی در دانشگاه علوم پزشکی گیلان با مشارکت تمامی ذی‌نفعان این دانشگاه بوده است.
نتیجه‌گیری: مهمترین نتیجه به دست آمده در این مقاله آن است که تعیین اولویت‌های دستیابی به سرآمدی و مرجعیت علمی مستلزم مشارکت تمامی نقش‌آفرینان و شکل‌گیری خواست و اراده جمعی در دانشگاه و تبدیل کردن آن به گفتمانی در داخل و خارج از دانشگاه است تا روایی و پایایی لازم برای دستیابی به آینده مطلوب حاصل شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Futures Driven Model of Scientific Excellency, Case Study: Gilan University of Medical Sciences

نویسندگان [English]

  • Mohammad Hoseini Moghadam 1
  • Hassan Bashiri 2
  • Abtin Heidarzadeh 3
  • Hossein Khoshrang 4
  • Ideh Dadgaran 5
1 ISCS
2 Assistant PRofessor, Department of Computer Engineering
3 Associate Professor, Medical Education Research Center, Education Development Center, Guilan University of Medical Sciences, Rasht, Iran
4 Associate Professor of Anesthesiology, Medical Education Research Center, Education Development Center, Guilan University of Medical Sciences, Rasht, Iran,
5 Medical Education Research Center. Education Development Center.Guilan University of Medical Sciences.Rasht,Iran,
چکیده [English]

Purpose: Competitive inclusiveness in higher education in the national and international space and the evaluation of the performance of universities based on their success in achieving output has become one of the mainstream of higher education in the country. The financial bottlenecks resulting from sanctions and the difficulty of selling oil and gas have led the government to consider a national and international benchmarking of universities and their financing, which could initiate the competitiveness process in universities and a reduction in dependency on revenues from the oil and rentier economy. In such a atmosphere, how to achieve scientific excellency at the national and international levels has become one of the main questions for policy makers. The Ministry of Health and Medical Education, in the form of "packages for the transformation of medical education" encourages medical universities to move from the status quo to the desired situation that has been anticipated in the packages of transformation. Acquiring scientific authority as one of the components of the packages is part of the mission of the medical universities of the country. Accordingly, the main Purposeof this paper is to answer the question of how scientific excellency can be achieved? The origin of scientific excellency in Iran, national and international experiences in the subject has been investigated to review the literature. We also designed a process and then a model to test the course. Guilan University of Medical Sciences was selected as a case study for the research.
Method: The approach used in this paper is from Future Studies with insisting on “Participatory Learning and Action” method. It means that different stakeholders include: the Strategic Council members, Managers, faculty members, students, alumni and non-academic staff has been concerned in different parts of the process. The main methods are documentary studies, comparative studies, expert’s panel, brainstorming, online questionnaire (semi-Delphi) and modeling. National and international experiences were examined with documentary and comparative studies. Online questionnaire method is used to participate different stakeholders. Also expert’s panel and brainstorming is used to draw futures images, drivers, priorities, and to verify conceptual model of scientific excellency.
 Findings: The main achievement of this paper is priority-setting for achieving the scientific authority in Gilan medical University with the participation of all stakeholders.
Conclusion: the study concludes that prority- setting for achieving excellency and scientific authority require the participation of all stakeholders and shaping the collective will and transforming it to discourse towards the desired future. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Scientific Excellency
  • Futures Studies
  • Participatory Learning and Action
  • Guilan University of Medical Sciences
  • Higher Education

مراجع

  1. بیانیه شاخه‌های فیزیک و ریاضی فرهنگستان علوم – بازیابی شده از وبگاه انجمن فیزیک ایران در تاریخ 23/7/1397 و قابل دسترس در:

 http://www.psi.ir/news2_fa.asp?stype=news&id=1962                    

  1. تابان، محمد و همکاران (1395). «شناسایی مؤلفه‌های مرجعیت علمی در آموزش عالی ایران با رویکرد داده‌بنیاد». فصلنامه مطالعات معرفتی در دانشگاه اسلامی،20(2): 163-182.
  2. حکمت افشار، میترا و همکاران (1392). «احیای رویکرد مرجعیت علمی در ایران: دیدگاه دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه علوم پزشکی گلستان». مجله تحقیقات کیفی در علوم سلامت. (2): 125-133.
  3. خامنه‌ای، سیدعلی (1393). سیاست‌های کلی علم و فناوری. ابلاغ‌شده در تاریخ 29/6/1393. قابل دسترس در:

www.leader.ir/fa/content/12395/leader.ir

  1. دانشگاه علوم پزشکی گیلان. معرفی دانشگاه. 1397. قابل دسترس در:

www.gums.ac.ir/132/index.aspx

 

  1. دهنویه، رضا؛ رفیعی، نورا.(1395). «تولید علم و مرجعیت علمی، کمیت یا کیفیت؟». مجله گام‌های توسعه در آموزش پزشکی.13(6): 651-652.
  2. رودی، کمیل (1388). دانشگاه و مرجعیت علمی (مبتنی بر تجربه دانشگاه امام صادق). تهران: دانشگاه امام صادق (ع).
  3. قمی، حبیب الله و همکاران (1390). «بررسی عوامل دستیابی به مرجعیت علمی از دیدگاه استادان دانشگاه علوم پزشکی تبریز». مجله افق توسعه آموزش پزشکی.(3): 51-53.
  4. قوام آبادی، محمد و همکاران (1394). «الگوی مرجعیت علمی در جمهوری اسلامی ایران بر اساس بیانات مقام معظم رهبری». مطالعات راهبردی بسیج،(68): 5-30.
  • گزارش عملکرد کارگروه‌های طرح تحول آموزش دانشگاه علوم پزشکی ایلام؛ (1395). قابل دسترس در:

 http://edu.medilam.ac.ir/

  1. گزارش منطقه‌های یک، دو، سه، چهار، پنج، شش و هفت دانشگاه‌های علوم پزشکی در خصوص مرجعیت علمی. قابل دسترس در وبگاه معاونت آموزشی وزارت بهداشت به نشانی:

http://dme.behdasht.gov.ir/index.aspx?siteid=113&fkeyid=&siteid=113&pageid=59099

  1. گزنی، علی (1395). کارگاه آموزشی «راهکارهای کسب مرجعیت علمی و ارتقاء کیفیت پژوهش در دانشگاه‌ها و موسسات تحقیقاتی کشور»؛ دفتر سیاست‌گذاری و توسط دفتر سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی امور پژوهشی و پایگاه استنادی علوم جهان اسلام؛ 26/8/95.
  2. گودرزی، غلامرضا و کمیل رودی (1390). «تبیین مرجعیت علمی برای نهادهای علمی کشور با رویکرد تئوری مفهوم‌سازی بنیادی». مجله سیاست علم و فناوری. زمستان.(14): 75-90.
  3. معاونت آموزشی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی (1394). بسته­های تحول و نوآوری در آموزش علوم پزشکی. شهریور. قابل دسترس در:

http://dme.behdasht.gov.ir/index.aspx?siteid=113&fkeyid=&siteid=113&pageid=59098

  • یحیی‌پور، یوسف و همکاران (1396). «شناسایی حیطه‌های مرجعیت علمی در دانشگاه علوم پزشکی بابل». مجله پژوهش در آموزش علوم پزشکی. (9): 61-71.
  • یزدانی، شهرام (1395). مرجعیت علمی در دانشگاه‌های علوم پزشکی (مسیر آینده). بازیابی شده در تاریخ 1/8/1397 و قابل دسترس در وبگاه معاونت آموزشی وزارت بهداشت:

http://dme.behdasht.gov.ir/uploads/book-tahavol.pdf

  • پوررضا، رسول(1390). «رسالت آموزش در کسب مرجعیت علمی از منظر نقشه جامع علمی کشور». اولین همایش ملی آموزش در ایران 1404، تهران: پژوهشکده علم، فناوری و صنعت.

References

  1. Altbach, Philip. (2015). "Higher education and the WTO: Globalization run amok." International Higher Education (23) (International Higher Education).
  2. Dehnavi, R & Rafiei, N. (2016)“Science production and scientific excellency: quality or quantity?”. Development Steps in Medical Education, Vol 13, N 6. Pages 251-252.(in persian)
  3. Gazani, Ali;(2016) Workshop on "Strategies for Acquiring Scientific Authority and Promoting the Quality of Research in the Universities and Research Institutes in Iran"; Policy-Making Department and by the Policy-Making and Research Planning Office and the Citation Center of the Islamic World Sciences. .(in persian)
  4. Ghavamabadi, M. and others. (2015). The model of scientific excellency of Islamic Republic of Iran based on Suprme Leader idea. Basij Strategic Studies, 18(68), pp. 5-30. .(in persian)
  5. Ghomin H. (2011). The rationales of scientific excellency from the faculty member of Tabriz university of medical science’ point of view. The Vision of Medical Education.3, pages: 51-53. .(in persian)
  6. Goodall, Amanda. (2013). Top 20 ways to improve your world university ranking. Times Higher Education.
  7. Goodarzi, G., Roudi, K. (2011). 'Interpretation of Scientific Authority for Educational Institutions by Applying Grounded Theory', Science and Technology Policy, 4(2), pp. 75-90. .(in persian)
  8. Hekmatafshar M, Kalantari S, SanagU A, Mahasti Jouybary L.(2013) Restoring Scientific Authority in Iran: The Perspective of Postgraduate Students in Golestan University of Medical Sciences, Iran. J Qual Res Health Sci. 2013; 2 (2) :125-133.(in persian)
  9. https://www.timeshighereducation.com/student/news/25-us-universities-most-international-students#survey-answer.
  10. Ilam university of medical science.(2016). Annual report on transformation plan. Avaiable at: http://edu.medilam.ac.ir/.(in persian)
  11. Introduction to Guilan University of Medical Science.( 2018). Available at: gums.ac.ir/132/index.aspx.(in persian)
  12. Khamenei, Ali. (2014). Macro policy of science and technology. Available at: leader.ir/fa/content/12395/leader.ir.(in persian)
  13. Medical sciences universities' Reports on Scientific Excellency.(2016). Ministry of health. Available at: http://dme.behdasht.gov.ir/index.aspx?siteid=113&fkeyid=&siteid=113&pageid=59099
  14. Ministry of Health and Medical Sciences. (2015). Development and innovations packages in medical science education. Sep. Available at: http://dme.behdasht.gov.ir/uploads/book-tahavol.pdf.(in persian)
  15. Minsky, Carly. (2015). 25 US universities with the most international students. Accessed Feb 2018. Available at:
  16. Physicians and Mathematicians branches of Iran Academy of Science statement(2015). Available at: http://www.psi.ir/news2_fa.asp?stype=news&id=1962.(in persian)
  17. Pour Reza, Rasoul.(2011) The mission of education in the acquisition of scientific authority according to the comprehensive scientific plan of Iran. The first national conference on education in Iran, Tehran, Institute of Science, Technology and Industry.(in persian)
  18. Report on the Performance of the Educational Development plan workgroup,(2016) Ilam University of Medical Sciences.Available at: http://edu.medilam.ac.ir/.(in persian)
  19. Roudi, K. (2009). University and Scientefic Excellency: base on the experience of Imam Sadeq University. Tehran. Imam Sadeq University.(in persian)
  20. Salmi, Jamil. (2009). The challenge of establishing world-class universities. Washington: World Bank Publications.
  21. Salmi, Jamil. (2009). What Maks University Great?Available at: https://www.forbes.com/2009/08/10/world-class-best-university-ranking-world-bank-opinions-colleges-salmi.html#5d381cb51fc2
  22. Strategy Committee. (2015). Strategic objective for the University of Oslo in 2020. Oslo: University of Oslo.
  23. Taban, M., Seyyed Javadian, R., Poor Ashraf, Y., Yasini, A., Viseh, M. (2016). 'Identification of the Components of Scientific Reference Frame in Iran Higher Education with a Knowledge Based Approach', The Knowledge Studies in Islamic University, 20(67), pp. 163-182.(in persian)
  24. Yahya Pour, Yousof, Aqatabar Roodbari, Jamileh, Nik Bakhsh, Novin, Mo'oudi, Simin.(2017) Identification of scientific authority areas in Babol University of Medical Sciences. Journal of Research in Medical Sciences Education; Issue. 9; Spring. Pages 67-71.(in persian)
  25. Yazdani, Shahram.(2016). scientific authority at medical sciemces universities (future path). Available at: http://dme.behdasht.gov.ir/uploads/book-tahavol.pdf.(in persian)

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار