هویت دینی و آینده همگرایی در جهان اسلام ؛ موانع و راهکارهای پیش رو

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار علوم سیاسی دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره)

چکیده

هدف: اسلام به منزله نقطه کانونی و دال مرکزی جهت شناسایی و هویت‌بخشی جوامع و دول اسلامی محسوب می‌شود. با این همه، مؤلفه هویت دینی در نظام بین‌الملل معاصر و به­ویژه سیاست خارجی دولت­های اسلامی نتوانسته است به منزله یک پیش‌ران اصلی عمل نموده و نقش و جایگاه اصلی خود را برای شکل‌دهی مناسبات و تعاملات خارجی ایفا کند و در برخی مواقع تکیه بر آن موجب بروز اختلافات و حتی بحران­ها و تضادهای شدید شده است.
روش: مقاله حاضر با روش توصیفی ـ تحلیلی و رویکردی آینده‌پژوهانه ضمن بررسی موانع نقش­آفرینی و کارکرد اصیل هویت دینی در جوامع اسلامی، چالش­های پیش­روی همگرایی جهان اسلام را در عرصه روابط بین‌الملل نظیر وجود جریان­های انحرافی و نیز افراط­گرایی ملی مورد توجه قرار داده است و به این پرسش اصلی پاسخ دهد که چگونه مؤلفه دین می­تواند در جایگاه واقعی خود و به منزله یک پیش‌ران اصلی برای طراحی هندسه تعاملاتی آینده جهان اسلام قرار گیرد؟
 یافته­ها: فرضیه اصلی آن است که برای نیل به همگرایی در آینده جهان اسلام ضروری است تا از طریق راهکارهایی همچون اجماع­سازی مبتنی بر بازتعریف ادبیات مشترک دینی؛ آگاهی­بخشی و برجسته­سازی اشتراکات اسلامی می­توان موضوع احیاء و بازسازی جایگاه هویت مشترک دینی را در اولویت راهبردی برای هم­گرایی قرار داد.
نتیجه­گیری: آموزش و هم­افزایی علمی هم در سطوح خرد (مانند نزدیکی دانشجویان و نخبگان جهان اسلام) و نیز در سطح سیستمی (بهره­گیری از ظرفیت­های کنش‌گران، نهادها و سازمان­های فعال در جهان اسلام) موجب تقویت هویت دینی و همگرایی جوامع اسلامی خواهد شد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Religious Identity and the Future of Convergence in the Islamic World; Obstacles and Solutions

نویسنده [English]

  • Behnam  Sarkheil
Assistant Professor of Political Sciences, IKIU, Qazvin, Iran.
چکیده [English]

Purpose: Islam is the focal point and central point for identifying and identifying Islamic societies and governments. However, the component of religious identity in the contemporary international system, and in particular the foreign policy of Islamic states, has failed to act as a major proponent and play a central role in shaping foreign relations and interactions And at times, relying on some Islamic thought has led to divisions and even severe crises and conflicts.
Method: The purpose of this article is to examine the role-creating barriers and the genuine function of religious identity in Islamic societies through the descriptive-analytical method, the challenges of promoting the convergence of the Islamic world in the field of international relations such as deviant currents and extremes. Consider nationalism and to answer the key question of how can the component of religion be in its true position as a major driver for the design of future interactive geometry of the Islamic world?
Findings: The basic premise is that in order to achieve future convergence in the Muslim world, it is necessary to revitalize and restore the status of a shared religious identity through solutions such as consensus-based redefinition of shared religious literature; It made it a strategic priority.
Conclusion: The study concludes that education and scientific synergy both at the micro level (such as the proximity of the elites of the Islamic world) and at the systemic level can enhance religious identity and convergence of Islamic societies.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Islamic World
  • Religious Identity
  • International System
  • Islamic Civilization
  • Deviant Streams

مراجع

  1. آدمی، عبداله(1396). «نظام بین­الملل و هویت یابی اسلام سلفی»، پژوهش راهبردی سیاست، زمستان. 23: 229-258.
  2. باغبان، سید مرتضی و همکاران (1394). «بررسی تأثیر دینداری درونی و بیرونی بر انسجام ملی»، راهبرد اجتماعی و فرهنگی، 4(14): 163-183.
  3. بشیریه، حسین(1376). تاریخ اندیشه‌های سیاسی در قرن بیستم. تهران: نشر نی.
  4. جوادی آملی، عبدالله (1390). «اصول روابط بین‌الملل در نظام اسلامی». در: همایش ملی اصول روابط بین­الملل در نظام اسلامی، محمود واعظی. تهران: مجمع تشخیص مصلحت نظام، مرکز مطالعات استراتژیک.
  5. دهقانی فیروزآبادی، سیدجلال(1389). «مبانی فرانظری نظریه اسلامی روابط بین الملل». روابط خارجی؛ 2(6): 49-96.
  6. دهقانی ‌فیروزآبادی، سید جلال. سرخیل، بهنام (1393). «رفتارهای حمایت­گرانه و امنیت انسانی»، فصلنامه سیاست جهانی. 3(2): 69-100.
  7. دهقانی فیروزآبادی، سیدجلال (1396). اصول و مبانی روابط بین‌الملل، تهران: سمت.
  8. رئوفی، محمود(1389). «مؤلفه­های هویت دینی». دین و ارتباطات،17(1): 91-112.
  9. رجایی، فرهنگ(1381). اندیشه سیاسی معاصر در جهان عرب، مرکز پژوهش‌های علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه.
  • ریتزر، جرج (1375)، نظریه‌های جامعه‌شناسی در دوران معاصر. تهران: نشر نی.
  • سرخیل، بهنام(1395)، جایگاه فراملی­گرایی در سیاست خارجی. ج ا. ایران. تهران: انتشارات بین­المللی الهدی، چاپ اول
  • ستوده، علی اصغر (1393). مطالعات انقلاب اسلامی. 36: 91-110.
  • سلیمی، حسین (1390)، «عدم تعارض، بنیاد نگرش اسلامی به روابط بین‌الملل». فصلنامه روابط خارجی،3(3): 75-112.
  • سلیمی، حسین (1392)، دیپلماسی فرهنگی؛ کمک رسانی در فضای عدم تنازع در کتاب جایگاه تکافل و رفتارهای حمایت­گرانه در دیپلماسی فرهنگی، گردآوری: سیدجلال دهقانی فیروزآبادی و بهنام سرخیل، انتشارات بین‌المللی الهدی.
  • علیزاده، زهرا و همکاران (1397). «بررسی پدیده اسلام­هراسی و راهکارهای قرآنی مقابله با آن». مطالعات قرآنی،9(36): 379-406.
  • قربانی، قدرت الله(1383). «مطالعات ملی». تابستان. (18): 63-86، بازخوانی شده از

https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/45482

  • مشیرزاده، حمیرا (1386)، تحول در نظریه‌های روابط بین‌الملل، تهران: انتشارات سمت
  • مکارم شیرازى، آیت­الله و همکاران(1371). تفسیر نمونه، جلد 22، تهران: دارالکتب الإسلامی.
  • مطهری، مرتضی(1376). فطرت، چاپ نهم، تهران: انتشارات صدرا
  • نوذری، حسین­علی(1386). نظریه انتقادی مکتب فرانکفورت در علوم اجتماعی و انسانی، تهران: آگه، چاپ دوم
  • هابرماس، یورگن (1392). دگرگونی ساختاری حوزه عمومی، ترجمه جمال محمدی، تهران: نشر افکار، چاپ چهارم

References

  1. Reitzer, George (1996), Contemporary Sociology Theories, Tehran: Ney.(in Persian)
  2. Sarkheil, Behnam (2016), the Position of Transnationalism in Iranian Foreign Policy, Tehran: Al-Hadi International Publications, First Edition.(in Persion)
  3. Sotoudeh, Ali Asghar (2014), Studies of the Islamic Revolution, No. 36, Bahar, pp. 110-91.(in Persian)
  4. Salimi, Hossein (2011), Non-Conflict, Foundation of Islamic Attitude to International Relations, Journal of Foreign Relations, Third Year, Third Issue, Fall, pp. 112-75.(in Persian)
  5. Salimi, Hossein (2013), Cultural Diplomacy; Assisting in the Space of Non-Conflict in the Book of Taqafil and Supportive Behaviors in Cultural Diplomacy, Compiled by: Seyed Jalal Dehghani Firouzabadi and Behnam Sarkhel, International Al-Hadi Publications, First Edition.(in Persian)
  6. Alizadeh, Zahra et al. (2018), Studying the Phenomenon of Islamophobia and Qur'anic Approaches to Coping with it, Qur'anic Studies, Ninth Year, No. 36, pp. 406-379.(in Persian)
  7. Ghorbani, Ghodratollah (2004), National Studies, summer, No. 18, pp. 86-63 Retrieved from https://www.noormags.ir/view/en/articlepage/45482.(in Persion)
  8. Moshirzadeh, Homeyra (2007), Transformation in International Relations Theories, Tehran: Post Publication.(in Persian)
  9. Makarem Shirazi, Ayatollah et al. (1992) Sample Commentary, Volume 22, Tehran: Dar al-Kutb al-Islami.(in Persian)
  10. Motahhari, Morteza (1997), Fitr, Ninth Edition, Tehran: Sadra Publications
  11. Baghban, Seyed Morteza Nouei et al. (2015), The Effect of Internal and External Religion on National Cohesion, Social and Cultural Strategy, Fourth Year, No. 14, Spring, pp.183-163..(in Persian)

 

  1. Nozari, Hossein Ali (2007), the Critical Theory of the Frankfurt School of Social and Human Sciences, Tehran: Advert, Second Edition.(in Persian)
  2. Habermas, Jurgen (2013) Structural Transformation of the Public Sphere, Translated by Jamal Mohammadi, Tehran: Thought Publishing, Fourth Edition.(in Persian)
  3. Bashiriyeh, Hussein (1997) the History of Political Thoughts in the Twentieth Century, First Edition, Tehran: Ney.(in Persian)
  4. Javadi Amoli, Ayatollah (2011), Principles of International Relations in the Islamic System, in Mahmoud Vaezi, National Conference on Principles of International Relations in the Islamic System, Tehran: System Expediency Assembly, Center for Strategic Studies.(in Persian)
  5. Dehghani Firouzabadi, Seyed Jalal (2010), Transnational Foundations of Islamic Theory of International Relations, External Relations: Volume 2, Number 6, pp. 49-96.(in Persian)
  6. Dehghani Firouzabadi, Seyed Jalal, Sarkheil, Behnam (2014), Protective Behaviors and Human Security, Global Politics Quarterly, Volume 3, Number 2, Summer pp. 100-69.(in Persian)
  7. Dehghani Firouzabadi, Seyed Jalal (2015), Principles and Principles of International Relations, Tehran: Aram Publications.(in Persian)
  8. Raoufi, Mahmood (2010) Components of Religious Identity, Religion and Communication, Year 17, First Edition, Spring, pp. 121-91.(in Persian)
  9. Rajaee, Farhang (2002), Contemporary Political Thought in the Arab World, Middle East Center for Scientific Research and Strategic Studies, First Edition.(in Persian)
  10. Adamie, Abdollah (2018), the International System and Identification of Salafi Islam, Strategic Policy Research, winter, No. 23, pp. 258-229.(in Persian)
  11. Friedman, George, (2015), “The Middle Eastern Balance of Power Matures”, Stratfor Enterprises, Geopolitical Weekly March 31, Available in: https://worldview.stratfor.com/article/middle-eastern-balance-power-matures.
  12. https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/45482
  13. Keohane, Robert and Joseph Nye. (1972) " Transnational Relations and World Politics: An Introduction " International Organisation, 25 , 3 (summer), pp. 329-249
  14. Moniquet, Claude (2016), “The Involvement of Salafism/wahhabism in the support and supply of arms to rebel groups”, Policy Department DG External Policies, 11 June.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار