رویکرد نخبگانی و آینده تمدن اسلامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

عضو هیات علمی گروه معارف اسلامی دانشگاه امام حسین (ع)

چکیده

هدف: هدف این پژوهش، شناسایی سناریوهای محتمل در آینده تمدن نوین اسلامی است.
روش: روش مورد استفاده در این پژوهش، روش میکس متد می­باشد. این روش، ترکیبی از تکنیک­های تجزیه و تحلیل روندها، پیشران­ها، ماتریس اثرات متقاطع، پرسشنامه و سناریونویسی می­باشد. جامعه آماری؛ شامل استادان دانشگاه و متخصصین در حوزه تمدن اسلامی بوده و حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران انتخاب شده است.
یافته­ ها: یافته ­های حاصل از پژوهش، شناسایی سه سناریو است. در سناریو اول؛ تمدن اسلامی سیر افول و اضمحلال را تجربه خواهد کرد و در وضعیت ضعف و انفعال قرار خواهد گرفت. در سناریوی دوم؛ تمدن اسلامی در یک وضعیت ثابتی قرار خواهد گرفت و حرکت به سمت پیشرفت یا افول در آن دیده نخواهد شد. در سناریوی سوم؛ تمدن اسلامی، سیر پیشرفت و توسعه را تجربه خواهد نمود و به شکل چشمگیری متحول خواهد شد. این سناریو، به­دلیل ارزش سازگاری بالا به­عنوان سناریوی قوی و محتمل شناسایی شده است.
نتیجه ­گیری: چنانچه مؤلفه ­های تأثیرگذار بر تمدن اسلامی در یک وضعیت همسو قرار گیرند، در آینده تمدن نوین اسلامی متأثر از این مؤلفه­ ها، سیر صعود و پیشرفت را طی خواهد نمود.
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Elite Approach and the Future of Islamic Civilization

نویسنده [English]

  • Ehsan Naderi
Faculty Member of Islamic Science Department, Imam Hossein University, Tehran
چکیده [English]

Purpose: The purpose of this study is to identify possible scenarios in the future of modern Islamic civilization.
Method: The method used in this research is the mixed method. This method is a combination of techniques for analyzing trends and drivers, cross-impact matrix, questionnaire and scenario writing. The statistical population includes university professors and specialists in the field of Islamic civilization and the sample size was selected using the Cochran's formula.
Findings: The findings of the research are the identification of three scenarios. In the first scenario, Islamic civilization will experience a decline and collapse and will be in a state of weakness and passivity. In the second scenario, Islamic civilization will be in a stable state and there will be no progress or decline. In the third scenario, Islamic civilization will experience progress and development and will change dramatically. This scenario has been identified as a strong and likely scenario due to its high compatibility value.
Conclusion: If the components affecting the Islamic civilization are in a harmonious situation, in the future, the new Islamic civilization affected by these components will ascend and progress.
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • The Future of Modern Islamic Civilization
  • Possible Scenarios
  • Futures Studies
  • Elite Approach

مراجع

بازرگان، عباس (1376)، روش­های تحقیق در علوم رفتاری، تهران: انتشارت آگاه.
 بیانات مقام معظم رهبری، 14/6/۱۳۹۲.
حاجیانی، ابراهیم (۱۳۹۱)، مبانی، اصول و روش­های آینده­پژوهی، تهران، دانشگاه امام صادق (ع) .
خادم علیزاده، امیر (۱۳۹۸)، واکاوی جایگاه و مؤلفه­های اقتصاد بخش عمومی در رشد و تعالی تمدن نوین اسلامی، فصلنامه علمی ترویجی اقتصاد و بانکداری اسلامی، 8(26): 7-24.
دارا، جلیل (۱۳۹۸)، بازشناسی فرهنگی حکومت اسلامی در شکل­گیری تمدن نوین اسلامی از دیدگاه آیت الله خامنه­ای، فصلنامه پژوهشنامه انقلاب اسلامی،9(31): 209-236.
دهشیری، محمدرضا (1394)، بیداری اسلامی و شکل­گیری هندسه جدید خاورمیانه، فصلنامه پژوهش­های سیاسی جهان اسلام، 5(4): 157-180.
 رزمی، ماشاءالله (۱۳۸۹)، انقلاب‌های پست اسلامی در خاورمیانه، تهران.
رضویان، محمد تقی (1385) خاورمیانه، تهران، دانشگاه شهید بهشتی.
سعیدی­نیا، حبیب الله (1390) تمدن اسلامی، فصلنامه تاریخ اسلام، 1(2): 93-118.
شکوه، حسن (۱۳۹۱)، درآمدی بر تحولات اقتصاد سیاسی در عربستان سعودی، تهران، ابرار معاصر.
طبیبیان، محمد (1378)،  اقتصاد ایران، تهران، مؤسسه عالی پژوهش در برنامه­ریزی و توسعه.
عبدالله خانی، علی (1390)، فنون پیش‌بینی، تهران: ابرار معاصر.
فرمیهنی فراهانی، محسن (۱۳۹۴)، آموزش مذهبی اساس اسلام مدرن، تهران: دانشگاه شاهد.
غیاثیان، مریم (1394)، تحلیل گفتمان انتقادی از ایران و شیعه در پایگاه­های خبری برخط عربستان سعودی، فصلنامه پژوهش­های سیاسی جهان اسلام، 5(1): 129-153.
کاشفی، محمدرضا (1387)، تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی، قم، جامعه المصطفی.
کرم­زادی، مسلم (1395)، سلفی­گرایی جهادی – تکفیری و آینده ثبات سیاسی در منطقه خاورمیانه، فصلنامه پژوهش­های سیاسی جهان اسلام، 6(1): 113-142.
معماری، داوود (1396) نگاشت آینده تمدنی؛ اضلاع تمدن نوین اسلامی و راه پایدارسازی و پابرجایی آن، فصلنامه آینده­پژوهی ایران،2(2): 23-42.
معینی، فائزه (۱۳۹۲)، دانشگاه تمدن ساز اسلامی ایرانی ، تهران، دفتر برنامه­ریزی اجتماعی و مطالعات فرهنگی.
 موثقی، احمد (1373)، علل و عوامل ضعف و انحطاط مسلمین در اندیشه­های سیاسی و آرای اصلاحی سیدجمال­الدین اسد آبادی، تهران: نشر فرهنگ اسلامی.
نجفی، موسی (1387)، انقلاب فرامدرن و تمدن اسلامی، تهران، مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران.
واعظی، محمود (۱۳۹۲)، بحران­های سیاسی و جنبش­های اجتماعی در خاورمیانه، تهران، وزارت امور خارجه.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار