سامانه‌ی مفهومی شناسائی نشانه‌های ضعیف فناوری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه عالی دفاع ملی، پژوهشکده آماد، فناوری و عرصه های نوپدید، تهران، ایران

2 استاد، دانشگاه عالی دفاعی ملی، تهران، ایران

چکیده

هدف: در این پژوهش کمک به توسعه‌ی ابعاد سیستمیِ شناسائی «نشانه‌های ضعیف» مورد توجه بوده‌است. بر این اساس در چهارچوب نظری سیستم‌های اجتماعی-فنی و تلفیق روش‌شناسی سیستم‌های نرم و سیستم‌های مانا، طراحی مفهومی سامانه‌ی شناسائی نشانه‌های ضعیف تغییر در حوزه‌ی فناوری در یکی از سازمان‌های دولتی ایران، مطالعه شده‌است.
روش: این پژوهش از حیث روش‌شناسی یک پژوهش کیفی و با توجه به مورد مطالعاتی منتخب در این تحقیق یک پژوهش کاربردی-توسعه‌ای محسوب می‌شود. در این پژوهش بر پایه‌ی روش‌شناسی ترکیبی مینجرز از روش‌شناسی ترکیبی SSM-VSM در طراحی سامانه‌ اجتماعی-فنی شناسائی نشانه‌های ضعیف بهره گرفته‌شد. از روش‌های کتابخانه‌ای و روش‌های خبرگانی، مصاحبه عمیق و پانل خبرگان جهت گردآوری داده‌های کیفی و همچنین از رویکرد چارِت به عنوان رویکرد تکاملی در طراحی، استفاده شد.
یافته‌ها: اهمیت و جایگاه راهبردی «نشانه‌های ضعیف» در سازمان‌های ایرانی مغفول است و مدیران ایرانی در تصمیم‌گیری‌های راهبردی، کم‌تر به شناسائی نشانه‌های ضعیف و تحلیل پیامدهای آن متکی هستند. سازمان‌های ایرانی برای شناسائی نشانه‌های ضعیف نیازمند توسعه و تقویت زیرساخت‌‌های اجتماعی-فنی هستند و براین اساس طرح مفهومیِ ساختاری، کارکردی و فرآیندی سامانه در این پژوهش ارائه شده‌است.
نتیجه‌گیری: شناسائی و اکتشاف نشانه‌های ضعیف تغییر علاوه بر رویکردهای ماشینی یعنی توسعه‌ی هوش مصنوعی و یادگیری عمیق، بطور بنیادین و اساسی نیازمند توسعه و بکارگیری شبکه‌ی خبرگانی متشکل از شبکه‌ی رسمی و مجازی در سازمان‌های ایرانی است. دیده‌بانی فناوری مستلزم توسعه‌ و تقویت زیرساخت‌های سیستمی و بویژه سیستم‌های اجتماعی-فنی است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Conceptual System of Technology Weak Signals Detection

نویسندگان [English]

  • Abouzar Seifi Kalestan 1
  • Naser Poursadegh 2
1 Researcher at SND University, Tehran, Iran
2 Professor at SND University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Purpose: The purpose of this research is to study the systematic dimensions of "weak Signals (WS)" detection. based on theoretical framework of socio-technical systems (STS) and by combining the soft systems methodology (SSM) and Viable systems model (VSM), conceptual design of a system for WS detection in the field of technology in Iranian governmental organizations is explored.
Method: This research is a qualitative research in terms of methodology. according to the case of study in this research, it is applied-developmental research. Based on Minger’s approach, SSM-VSM model is used to design the expected socio-technical system of WS detection. The Methods including Library method, in-depth Interview and Expert Panel and Charrette approach, as an evolutionary approach in data analysis and design are used.
Findings: The importance and strategic position of WS is neglected in Iranian organizations. Iranian managers has less interest in identifying WS and analyzing their consequences to make strategic decisions. In order to detect WS, Iranian organizations need to develop and strengthen socio-technical infrastructures. for this, the structural, functional and procedural conceptual design of the system are presented in this research.
Conclusion: Identifying and exploring WS of change in addition to machine approaches, including Artificial Intelligence (AI) and Deep learning, fundamentally needs expert networks developments including official and virtual networks in Iranian organizations. Technology Watching abilities needs the development and strengthening of systematic infrastructures, especially Socio-Technical systems.

کلیدواژه‌ها [English]

  • System Design
  • Weak Signal(s)
  • Soft System Methodology
  • Socio-Technical System
  • Viable System Model
منابع و مآخذ
‏‫آذر، عادل؛ خسروانی، فرزانه؛ و جلالی، رضا. (۱۳۹۸). تحقیق در عملیات نرم؛ رویکردهای ساختاردهی مسئله (ج ۱–1). انتشارات سازمان مدیریت صنعتی.
‏‫اقبالیان علی؛ و آذر عادل. (۱۳۹۵). طراحی سطح کلان نظام مدیریت فرهنگ اسلامی با رویکرد روش شناسی سیستم های نرم (SSM). اندیشه مدیریت راهبردی (اندیشه مدیریت)، 10(1 (پیاپی 19))، 151-180.
‏‫بروس، دانیل. (۱۳۹۹). سازمان پیش‌نگر‏: اختلال و تغییر را به فرصت و مزیت تبدیل کنید‫. (ابوذر سیفی کلستان و محمود بیرانوند، مترجمان). انتشارات دانشگاه و پژوهشگاه عالی دفاع ملی و تحقیقات راهبردی.
‏‫بی. میریام، شاران؛ و تیسدل، الیزابت جی. (۱۳۹۸). پژوهش کیفی؛ راهنمای طراحی و کاربست. انتشارات سمت.
‏‫چکلند، پیتر؛ و پولتر، جان. (۱۳۹۳). یادگیری برای عمل، متدلوژی سیستم های نرم. (محمدرضا مهرگان و کامیار رئیسی فر، مترجمان). موسسه کتاب مهربان نشر. (نشر اثر اصلی بهار ۱۳۹۳)
‏‫خسروی، محمدرضا. (۱۳۸۷). مفهوم اعتبار (پایایی) و روایی در تحقیق کیفی. نگرش راهبردی، (93)، 171-184.
‏‫رضاپورنصرآباد رفعت. (۱۳۹۶). معیارهای اعتبار و پایایی در پژوهش های کیفی. تحقیقات کیفی در علوم سلامت، 6(4)، 493-499.
‏‫رنجبر هادی؛ حق دوست علی اکبر؛ صلصالی مهوش؛ خوشدل علیرضا؛ سلیمانی محمدعلی؛ و بهرامی نسیم. (۱۳۹۱). نمونه گیری در پژوهش های کیفی: راهنمایی برای شروع. مجله دانشگاه علوم پزشکی ارتش جمهوری اسلامی ایران (annals of military and health sciences research)، 10(3 (مسلسل 39))، 238-250.
‏‫سلمانی نژاد، رمضانعلی؛ آذر، عادل؛ مقبل باعرض، عباس؛ و صالح آبادی، علی. (۱۳۹۶). کاربرد روش‌شناسی سیستم‌های نرم در ساختاردهی به مسأله تأمین مالی از طریق بازار سرمایه ایران، مورد مطالعه: بورس اوراق بهادار تهران. پژوهش های مدیریت منابع انسانی، 7(1)، 65-88.
‏‫سیفی کلستان، ابوذر؛ قرایی آشتیانی، محمدرضا؛ و پورصادق، ناصر. (۱۴۰۱). بررسی روش شناسی و جایگاه مفهومی نشانه های ضعیف در ادبیات آینده پژوهی و فناوری های نوپدید؛ یک مطالعه‌ی مقایسه‌ای کیفی. آینده پژوهی انقلاب اسلامی، 3(3)، 11-48.
‏‫شفاعی بجستان، آرش؛ رسولی، محمدرضا؛ و سلاجقه، پروین. (۱۴۰۱). آینده پژوهی تأثیر فضای مجازی بر شعر ایران. آینده پژوهی ایران، 7(2)، 79-101.
‏‫کرسول، جان وی. (۱۳۹۷). ۳۰ مهارت اساسی که محققین کیفی باید بدانند. (حمیدرضا یزدانی و فاطمه محمدی، مترجمان). انتشارات نگاه دانش. (نشر اثر اصلی ۱۳۹۷)
‏‫منوریان عباس؛ دیواندری علی؛ یعقوبی سعید؛ و سپانلو هادی. (۱۳۹۸). کاربرد روش شناسی سیستم های نرم در ساختاردهی به مسئله خط مشی گذاری بانکداری الکترونیک. مدیریت صنعتی، 11(4)، 653-674.
‏‫موسوی سید فاضل؛ آذر عادل؛ رجب زاده علی؛ و خدیور آمنه. (۱۳۹۷). طراحی مدلی برای بودجه ریزی بر مبنای عملکرد با استفاده از ترکیب روش شناسی سیستم های نرم و نگاشت شناختی فازی و تاپسیس سلسله مراتبی فازی. پژوهش های مدیریت در ایران، 22(1)، 299-322.
‏‫مینجرز، جان. (۱۳۹۳). تحقق تفکر سیستمی: دانش و کنش در علم مدیریت. (عادل آذر و سعید جهانیان، مترجمان). انتشارات سمت. (نشر اثر اصلی ۲۰۰۶)
‏‫ون دوئینه، فرایا؛ و بیشاپ، پیتر. (۱۴۰۰). معرفی کوتاه آینده نگاری راهبردی. (ابوذر سیفی کلستان، محمود بیرانوند، ابراهیم رشیدی، و دیگران، مترجمان). انتشارات فرهیختگان دانشگاه.