بازنمون مطالعات حوزه آینده پژوهی در نشریات علمی ایران از سال 1387 تا 1401

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه آینده پژوهی، دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره)، قزوین، ایران

2 دانشجوی دکتری آینده‌پژوهی، گروه آینده پژوهی ، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره) ، قزوین ، ایران

3 استادیار گروه آینده‌پژوهی، دانشگاه فرماندهی و ستاد ارتش، تهران، ایران

4 دکتری علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی،همدان،ایران

چکیده

هدف:
پژوهش حاضر در نظر دارد با مطالعه و مقایسه موضوعات مورد بررسی در تولیدات علمی فرارشته آینده‌پژوهی (در مفهوم عام آن)، اشتراک و افتراق زیرحوزه‌های 18 گانه مرتبط با هر یک از شش مفهوم آینده‌پژوهی، آینده‌نگاری، آینده‌شناسی، آینده‌اندیشی، آینده‌گرایی و آینده‌کاوی را نشان دهد.
روش:
این پژوهش از حیث روش، توصیفی-اکتشافی است که بـا بهره‌گیری از فنون علم‌سنجی انجام شده و بر پایـه رویکـرد کیفی در پی گردآوری داده‌ها به‌منظور مفهوم‌سازی و ارائه تحلیل‌های تجویزی است. مبنای تجزیه و تحلیل‌ها نیز مقالات علمی پژوهشی و علمی ترویجی نمایه شده در پایگاه نشریات علمی ایران (مگیران) است. شیوه‌های گردآوری اطلاعات و روش تجزیه و تحلیل، بررسی کتابخانه‌ای علمی و تخصصی است. تجزیه و تحلیل داده‌ها با بهره‌گیری از نرم‌افزار Excel انجام پذیرفت.
یافته‌ها:
یافته‌ها گویای این است که بیشترین فراوانی مقالات در حوزه مطالعات آینده به ترتیب به حوزه شهری و منطقه‌ای 205 مقاله، دینی و مذهبی 128 مقاله و دفاعی و نظامی 102 مقاله است. ضمناً بالاترین میزان رشد مقالات حوزه‌های مورد مطالعـه در سال 1400 است.
نتیجه‌گیری:
نتایج این پژوهش در راستای مقایسه فراوانی مقـالات علمـی منتـشر شده در شش مفهوم مـورد مطالعـه مرتبط با آینده در دوره پانزده ساله 1387 تا 1401 است که نتایج تجزیه و تحلیل‌ها گویای این است که بیشترین فراوانی مقالات به ترتیب به مفهوم آینده‌پژوهی با 822 و آینده‌نگاری با 279 عنوان پژوهش اختصاص دارد. ضمن اینکه بالاترین رشد مقالات در این پانزده سال برای مفهوم آینده‌پژوهی می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Review of Futures Studies Papers in Iranian Scientific Journals from 2008 to 2022

نویسندگان [English]

  • Moslem Shirvani Naghani 1
  • Khalil Koulivand 2
  • Ebrahim Ejabi 3
  • fatemeh Mohammadbeigi 4
1 Assistant Professor, Department of Futures Studies, Imam Khomeini International University
2 Ph.D student of Futures Studies, Imam Khomeini International University, Qazvin, Iran.
3 Assistant Professor and director of the Futures Studies Department of the Command and Staff University of the Islamic Republic of Iran Army.
4 (PhD)Knowledge and Information Science ,Islamic Azad University. Hamedan .Iran.
چکیده [English]

Objective: The present study aims to show the similarities and differences of the 18 sub-fields related to each of the six concepts of futures studies, foresight, futurology, future thinking, futurism and future mining by studying and comparing the topics investigated in the scientific productions of futures studies (in its general sense).
Methods: The methods of collecting information and the method of analysis are scientific and specialized library research. Data analysis was done using Excel software.

Results: The results show that the highest frequency of articles in the field of futures studies is urban and regional 205 articles, religious and religious 128 articles, and defense and military 102 articles. In addition, the highest rate of growth of articles in the studied fields is in 2022.

Conclusion: The results of this research are in line with the comparison of the frequency of scientific articles published in the six studied concepts related to the future in the fifteen-year period of 2008 to 2022, and the results of the analysis show that the highest frequency of articles is related to the concept of futures studies with 822 and foresight with 279 respectively. The research title is dedicated. In addition, the highest growth of articles in these fifteen years is for the concept of futures studies.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Futures Studies
  • Foresight
  • Futurology
  • Future thinking

مراجع

خادمی گراشی، مهدی. اسحاقی، سید محمدصادق. خسروی، محمدابراهیم. (1392). تحلیل محتوی و استنادی مقاله‌های علمی پژوهشی بازاریابی در ایران، چشم انداز مدیریت بازرگانی، 12 (17)، 141-158.
خزایی، سعید؛ و الهی دهقی، ایرج (1391). عوامل موفقیت در آینده‌نگاری ملی. فصلنامه مطالعات آینده‌پژوهی، 2، 28-5.
شیروانی ناغانی، مسلم. عیوضی، محمد رحیم. و قاسمی، حاکم. (1396). چیستی و چرایی مفهوم میان‌رشته‌ای آینده‌نگاری راهبردی در فرارشته آینده‌پژوهی. فصلنامه مطالعات میان‌رشته‌ای در علوم انسانی، 9(3)، 1-24.
عصاره، فریده. و مصطفوی، اسماعیل. (1389). برون‌دادهای علمی نویسندگان ایران در حوزه علوم و فناوری نانو، نشریه مطالعات کتابداری و علم اطلاعات، 2(1)، 1-17.
گرایی، احسان. و حیدری، غلامرضا. (1396). تأملی بر وجوه تمایز و تشابه واژگان و مفاهیم پایه در حوزة آینده‌شناسی و ارائه‌ راه‌کارهایی برای غلبه بر آشفتگی واژگانی در این حوزه. آینده­پژوهی مدیریت، 28 (108), 89-102.
منیعی، رضا و کمالی، حامد. (1401). فراتحلیل کیفی مطالعات آینده‌پژوهی آموزش ‌عالی در ایران: مورد مطالعه، میز آینده‌پژوهی آموزش‌ عالی، فصلنامه مطالعات میان‌رشته‌ای در علوم انسانی، 14(3)، 227-250.
میرعمادی، طاهره. و رحمتی فاطمه سادات. (1398)، جستاری در تحلیل رویکرد مطالعات آینده جامعه ایران در پرتو نگرش نسل‌های آینده‌پژوهی. فصلنامه علمی راهبرد، 28(2)، 5-33.
ناظمی جنابی، فائقه. و فضلی، صفر. (1400). تحلیل استنادی مقالات علمی- پژوهشی آینده‌پژوهی در ایران. آینده پژوهی انقلاب اسلامی، 2(2)، 35-55.
یوسفی خرایم، محمد. قاسمی، حاکم. درویشی سه تلانی، فرهاد. کشاورزترک، عین اله. و موسی خانی، مرتضی. (1398). خوشه بندی و نگاشت روند 40 ساله پژوهش‌های حوزه آینده‌نگاری، آینده‌پژوهی مدیریت، 30 (شماره 4 (پیاپی 119))، 41-54.
Assareh, F. Mustafavi, I. (2011). Scientific outputs of Iranian authors in the field of science and nanotechnology, Library Studies and Information Science Journal, 2(1), 1-17, (In Persian).
Bedford, D. A. D. (2013). Knowledge management Education and Training in Academic Institutions In 2012. Journal of Information & Knowledge Management, 12(4), doi: 10.1142/S0219649213500299.
Fergnani A., (2019), Mapping futures studies scholarship from 1968 to present: A bibliometric review of thematic clusters, research trends, and research gaps, Futures, Volume 105, Pages 104-123.
Geraei, E., Heidari, G. (2017). Thinking about the distinctions and similarities between words and concepts in the field of futurology and to develop ways to overcome the confusion of words in the field. Future study Management, 28(108), 89-102, (In Persian).
Iden J., Leif B.M, Christensen, G. E. (2017), the nature of strategic foresight research: A systematic literature review, Technological Forecasting and Social Change, Volume 116, Pages 87-97.
Kuosa, T. (2011). Evolution of futures studies. Futures, 43, 327-336. doi: 10.1016/j.futures.2010.04.001.
Khazayi, S., & Elahi Dehaghi, I. (2012). Avāmel-e movaffaqiyat dar āyandenegāri [Success factors in foresight]. Journal of Motāle'āt-e Āyandepažuhi/Futures Study, 2, 1-14, (In Persian).
Khademi Gerashi, Mehdi. Ishaghi, Seyyed Mohammad Sadiq. Khosravi, Mohammad Ibrahim. (2014). Content and citation analysis of scientific research articles on marketing in Iran, Perspective of Business Management, 12 (17), 141-158, (In Persian).
Maniee, R., Kamali, H. (2022). Qualitative meta-analysis of futures studies in higher education in Iran: case study of the futures studies desk in higher education. Interdisciplinary Studies in the Humanities, 14(3), 227-250. doi: 10.22035/isih.2022.4737.4661, (In Persian).
Miremadi T., Rahmati F.S. (2019). An Exploration in the Analysis of Future Studies Approach in Iranian Society in Light of Foresight Generations Conceptualization. Strategy, 28(2), 5-33, (In Persian).
Nazemi jenabi, F., fazli, S. (2021). Citation Analysis of the Articles in Futures Studies in Iran. Futures Studies of the Islamic Revolution, 2(2), 35-55, (In Persian).
Nováky, E., & Kristóf, T. (2022). A comprehensive review of Hungarian futures studies in light of international journal articles. European Journal of Futures Research, 10(1), 1-18.
Silva, M. (2015). A systematic review of foresight in project Management literature. Procedia Computer Science, 64, 792-799. doi: 10.1016/j.procs.2015.08.630.
Shirvani, M., Eivazi, M., Ghasemi, H. (2017). The interdisciplinary concept of strategic foresight in the trans-disciplinary of futures studies: what is it and why does it matter? Interdisciplinary Studies in the Humanities, 9(3), 1-24. doi: 10.22631/isih.2017.258, (In Persian).
Voros, J. (2003). A generic foresight process framework. Foresight, 5(3), 10-21. doi: 10.1108/14636680310698379.
Yousefi khoraem, M., gasemi, H., se talani, F., Keshavarz Turk, E., Mousakhani, M. (2020). Clustering and mapping the 40-year trend of foresight research. Future study Management, 30(4), Pages 41-54, (In Persian).
 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار