آینده پژوهی عوامل کلیدی اثرگذار بر توسعه شهری نمونه موردی: شهردزفول

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری ، دانشگاه شهید چمران اهواز ، اهواز ، ایران. (نویسنده مسئول)

2 دانشجوی دکتری گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه شهید چمران اهواز. اهواز. ایران.

چکیده

هدف: هدف از پژوهش حاضر شناسایی عوامل کلیدی توسعه شهری در دزفول با رویکرد آینده‌پژوهی است. چرا که جهان امروز با سرعت فزاینده‌ای در حال تغییر و تحول است که عدم قطعیت یکی از ویژگی‌های آن است که باید نسبت به آن آگاهی کسب نمود. لذا آینده‌پژوهی برای کسب آمادگی نسبت به این عدم قطعیت‌ها و توسعه مناسب و منعطف ضروری است.
در این راستا پژوهش حاضر با روش توصیفی-تحلیلی و با رویکرد اکتشافی آینده‌پژوهی، در پی شناسایی عوامل کلیدی اثرگذار توسعه شهری، شهر دزفول می‌باشد.
روش : پژوهش حاضر از لحاظ هدف کاربردی، از نظر ماهیت توصیفی- تحلیلی و از حیث روش ترکیبی از روش‌های کتابخانه‌ای و پیمایشی و مبتنی بر رویکرد آینده‌پژوهی ماتریس اثرات متقاطع(میک‌مک) می‌باشد. قلمرو پژوهش شهر دزفول بوده و مطالعه حاضر در بازه س زمانی بهمن ماه 1402 است. جامعه آماری این پژوهش 60 نفر از کارشناسان شهری و مدیریت شهری است. با توجه به اینکه رویکرد پژوهش اکتشافی و مبتنی بر نظر سنجی از کارشناسان بوده در طی مراحل مصاحبه و نظر سنجی روایی پرسشنامه مورد تایید کارشناسان قرار گرفته است.
یافته‌های پژوهش: یافته‌های پژوهش نشان داد که از بین 30 شاخص مورد بررسی برای توسعه فیزیکی شهر دزفول 10 مولفه انسان خلاق، میزان سواد، فناوری نوین، کیفیت آب رودخانه دز، حمل و نقل، سرانه تولید، کیفیت زیرساخت، امنیت شهر، مدیریت یکپارچه شهر و دسترسی خدمات شهر به ترتیب بیشترین میزان تأثیرگذاری مستقیم بر سایر متغیرها را داشته‌اند.
د.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Future research of key factors affecting urban development Case example Dezful city

نویسندگان [English]

  • Masoud Safaeepour 1
  • nahid arianejad 2
1 Professor in Geography and Urban Planning, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran
2 Arianejad. Nahid. ; Phd Student in Geography and Urban Planning, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran
چکیده [English]

Objective: The purpose of this research is to identify the key factors of urban development in Dezful with a future research approach. Since today's world is changing and evolving at an increasing speed, uncertainty is one of its features that must be known. Therefore, future research is necessary to be prepared for these uncertainties and appropriate and flexible development. In this regard, the current research with a descriptive-analytical method and with an exploratory future research approach seeks to identify the key drivers of the urban development of Dezful city.
Method: Method: The current research is applied in terms of purpose, in terms of descriptive-analytical nature, and in terms of method, it is a combination of library and survey methods and is based on the future research approach of cross-effects matrix (MICM). The scope of the research is the city of Dezful and the current study is in the time frame of February 1402. The statistical population of this research is 60 urban and urban management experts. Considering that the research approach is exploratory and based on the survey of experts, the validity of the questionnaire has been approved by the experts during the interviews and surveys
Results: The research findings showed that among the 30 investigated indicators for the physical development of Dezful city, 10 components are creative people, literacy rate, new technology, Dez river water quality, transportation, per capita production, infrastructure quality, city security, integrated management. The city and access to city services respectively have the highest direct influence

کلیدواژه‌ها [English]

  • Future research
  • cross effects analysis
  • urban development
  • Dezful city

مراجع

ادیانی، سیدیونس ( ناظر علمی) و گروه نویسندگان ، (1397)، آینده پژوهی جهان، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی دفتر مطالعات بنیادین حکومتی، تهران .
امانپور، سعید؛ ملکی، سعید؛ صفایی پور، مسعود؛ امیری فهلیانی، محمدرضا (۱۳۹۷). تحلیل وضعیت وتعیین استراتژی­های مبتنی بر سناریو در تاب­آوری شهری ( مورد پژوهی: کلان شهر اهواز)، فصلنامه پژوهش و برنامه­ریزی شهری، (۳۵)، ۳۱-۴۶.
ایمانی، بهرام. (1399). آینده پژوهی توسعه متوازن منقطه ای بر مبنای برنامه ریزی سناریوی مبنا مطالعه موردی: استان اردبیل. جغرافیا و توسعه, 18(58 ), 17-44.
بلندیان، محمدمهدی ( 1394). گفتمان آینده پژوهی آرمان شهری در شهرهای امن اسلامی در بستر دکترین مهدویت. فصلنامۀ مدیریت شهری،14 (39)، 135- 163.
بنایی، وحید، کاووسی، اسماعیل و توکلان، علی. (1402). سناریوهای توسعه شهری در پهنه جنوبی استان آذربایجان شرقی با رویکرد آینده پژوهی. فصلنامه علمی برنامه ریزی منطقه ای, 13(49), 37-54.
توبچی ثانی، علی، محمدی، محمود و خزایی, سعید. (1398). به سوی برنامه­ریزی در عصر جدید؛ مطالعه تطبیقی برنامه­ریزی شهری و منطقه­ای با آینده پژوهی. فصلنامه جغرافیا (برنامه ریزی منطقه­ای), 9(35), 665-683.
حاتمی نژاد, حسین, قربانی, رامین, فرهادی, ابراهیم. (1398). بررسی روند توسعه فیزیکی کلانشهر کرمانشاه و ارائه الگوی بهینه جهات رشد. مجله آمایش جغرافیایی فضا, 9(31), صص91-112.
حسینی سیاه گلی، مهناز. (1401). آینده پژوهی نقش ساختارهای جمعیتی بر تغییرات کاربری اراضی شهری در کلان شهر اهواز، رساله دکتری،، گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، به راهنمایی دکتر سعید امانپور و دکتر سعید ملکی، دانشگاه شهید چمران اهواز.
حسینی، سیدعلی، یغفوری، حسین و هادیانی، زهره. (1399). بررسی و تحلیل عوامل مؤثر بر توسعۀ ساختار کالبدی- فضایی شهر قم با رویکرد آینده‌‌پژوهی. نشریه جغرافیا و توسعه, 18(61), 247-276.
حسینی، سیدهادی (1396) شهر فشرده و توسعه پایدار شهری سبزوار، نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، سال هفدهم، شماره 45، صص116-93.
رستمی گله، فرهاد، شاد، روزبه، قائمی، مرجان(1394)، پیش بینی توسعه افقی شهرها با استفاده از اتوماتای سلولی فازی (FCA) جهت نیل به توسعه پایدار شهری در سیستم اطلاعات جغرافیایی(GIS)، (مطالعه موردی شهر مشهد)، همایش ملی عمران و معماری با رویکردی بر توسعه پایدار شهری
رسولی، محمد و شیرمحمدی، مینا. (1399). تحلیل الگوی توسعه فیزیکی شهرهای نواحی بیابانی با رویکرد آینده نگاری (مطالعه موردی: شهر یزد). کاوش های جغرافیایی مناطق بیابانی، 8(1)، 269-299.
زند مقدم، محمدرضا(1401) بررسی نقش عوامل ژئومورفولوژیک در توسعه فیزیکی شهر با استفاده از AHP و GIS  نمونه موردی: فیروزکوه، اکوسیستم های طبیعی ایران، 13(3)، 34-57.
سلاورزی زاده، محمد، شیخی، حجت و گلدوستی، زینب. (1400). شناسایی و تحلیل عوامل مؤثر بر توسعه شهری با رویکرد آینده نگاری (مطالعه موردی: شهر ایلام . پژوهش­های جغرافیای انسانی، 53(4)، 1491-1508.
شیخ بیگلو، رعنا و نگهبان، سعید. (1396). تعیین محورهای مناسب برای توسعۀ فیزیکی شهر با تأکید بر عامل‌های ژئومورفولوژیک (مطالعۀ موردی: شهر دزفول). پژوهش‌های جغرافیای برنامه‌ریزی شهری, 5(4), 565-583.
صفایی پور مسعود، جعفری یحیی (1401). شناسایی پیشران های کلیدی توسعه کلان شهر اهواز با رویکرد آینده نگاری راهبردی، فصلنامه علمی برنامه ریزی منطقه ای، سال 12، شماره 46،مرودشت : صص 227-244.
صفایی پور، مسعود و شنبه پور، فرشته (1398). آینده نگاری توسعة شهری مبتنی بر سناریونویسی (مطالعة موردی: کلان شهر اهواز)، جغرافیا و روابط انسانی، دوره 2، شماره 3، پیاپی7.
صفایی پور، مسعود، و حاجی پور، نازنین. (1401). سنجش و ارزیابی میزان خلاقیت شهری برمبنای مؤلفه های ایرانی – اسلامی در شهر دزفول. مطالعات جغرافیایی نواحی ساحلی، 3(2 (پیاپی 9) )، 1-25.
صفرعلیزاده، اسماعیل؛ بهرامی جاف، ساجد؛ و خان­زاده، مناف، ( 1402 ( آینده­پژوهی پیشران­های کلیدی مؤثر بر توسعه شهری مناطق مرزی بر اساس رویکرد حکمروایی شهری و منطقه­ای )مطالعه موردی: جوانرود) فصلنامه جغرافیا و آینده­پژوهی منطقه­ای، 1 ( 2 ،) 51-60 .
علاماتی، زینب، کلدی، علیرضا، و نوابخش، مهرداد. (1401). شناسایی پیش ران های اصلی توسعه شهری با استفاده از رویکرد آینده نگاری (مطالعه موردی: کلان شهر تهران). اقتصاد و برنامه ریزی شهری، 3(1 )، 16-32.
علی‌پور، کیوان؛ علی‌احمدی، نسرین. (1396). بررسی مفاهیم و نظریه‌های توسعه‌ی شهری از آغاز تاکنون. مدیریت شهری نوین, 5(17), 91-106.
کیانی، اکبر و سالاری سردری، فرضعلی (1399). تحلیل ساختار و توسعه فضایی-کالبدی پراکنده رویی شهر لامرد. پژوهش‌های جغرافیای اقتصادی, 1(1), 32-48.
مقیمی، ابوالفضل. (1394). معرفت شناسی آینده پژوهی در رویکردهای نظری به برنامه ریزی شهری, معماری و صنعت ساختمان. مدیریت شهری، 14(38)، 75-104 .
ملازاده یامچی، مهدی، پورمحمدی محمد رضا، حسین زاده دلیر کریم. (1401)، ارزیابی سناریوهای توسعه فضایی با رویکرد آینده پژوهی، مورد: منطقه آزاد ارس. فصلنامه چشم انداز شهرهای آینده. ۱۴۰۱; ۳ (۲) :۷۹-۹۴.
ملک زاده، ندا، بزاززاده، مهدی و مجتبی رفیعیان (1395). «شناسایی و تحلیل عوامل کلیدی موثر بر توسعه شهری با رویکرد آینده نگاری (مطالعه موردی: کلان شهر کرج)»، جغرافیا و توسعه فضای شهری، سال سوم.
مویدفر، سعیده.، و صابری، محمدرضا. (1399). آینده پژوهی در بافت تاریخی با رویکرد توسعه پایدار (مطالعه موردی: برزن شش بادگیری یزد). پژوهش های جغرافیای برنامه ریزی شهری, 8(1 ), 137-159.
میرزایی، رضا و حکمت نیا، حسن(1402) کاربرد آینده پژوهی در برنامه های توسعه و چشم انداز شهری، بیست و دومین کنفرانس ملی شهرسازی، معماری، عمران و محیط زیست، شیروان.
نوفل، سید علیرضا و کلبادی، پارین، (۱۳۹۲)، باز توسعه زمین­های قهوه­ای رهیافتی به سوی توسعه محلی پایدار نشریه علمی پژوهشی انجمن علمی معماری و شهرسازی ایران ۵ : ۱۳۳-۱۴۶.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار