سناریوپردازی مدیریت بحران آب شرب در شهر کرمان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران.

2 استادیار جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، گروه جغرافیای انسانی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران.

3 استادیار اقلیم‌شناسی، گروه جغرافیای طبیعی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران.

چکیده

هدف: تحقیق حاضر به سناریو‌پردازی مدیریت بحران آب شرب در شهر کرمان می‌پردازد.
روش: تحقیق حاضر از نظر ماهیت و روش، توصیفی-تحلیلی و از نظر هدف، کاربردی-توسعه‌ای است. اطلاعات از طریق مطالعات کتابخانه‌ای و میدانی جمع‌آوری شده است. جامعه آماری تحقیق شامل متخصصین حوزۀ مربوط است که به روش دلفی دو مرحله‌ای، 35 نفر از آن‌ها به‌عنوان حجم نمونه انتخاب شده است. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از نرم افزار میک‌مک، سناریو ویزارد و تکنیک سوات استفاده شده است.
یافته‌ها: نتایج پویش محیطی نشان‌دهندۀ 30 عامل کلیدی در مدیریت آب شرب است که 12 پیشران و عامل به عنوان عامل کلیدی انتخاب شدند که در این میان می‌توان به سطح بالای آگاهی مردم نسبت به مصرف آب، بهره‌برداری مناسب شهروندان از آب، جلوگیری از مهاجرت بی‌رویه از روستاهای و شهرهای اطراف به شهر کرمان، مصرف برابر شهروندان از توان منابع آبی، نظام منسجم قیمت‌گذاری آب، رفع انشعابات غیرقانونی، تعویض لوله‌های فرسوده انتقال آب، استفاده از آب غیر‌شرب در فضای سبز، تدوین برنامه‌های کلان و بلندمدت در رابطه با آب، مدیریت صحیح آب و تبلیغات رسانه‌ای اشاره کرد. در نرم‌افزار سناریو ویزارد، 3 سناریو (هشدار، طلایی و فاجعه) انتخاب شد که سناریوی طلایی به‌عنوان سناریوی مطلوب و حد واسط، می‌تواند به مدیریت آب شرب شهر کرمان کمک کند.
نتیجه‌گیری: شهروندان کرمانی با فرهنگ پایین و از روی زیاده‌خواهی بدون توجه به اهمیت و کمبود آب، به بحران آب دامن زده‌اند. این شهروندان کمترین همکاری را با مدیریت شهری دارند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Scenario planning for drinking water crisis management in Kerman city

نویسندگان [English]

  • Mojtaba Soleimani Damaneh 1
  • Hamid Reza Rakhshaninasab 2
  • Hamid Nazaripour 3
1 Ph.D. student of Geography and Urban Planning, University of Sistan and Baluchestan, Zahedan, Iran.
2 Assistant Professor of Geography and Urban Planning, Department of Human Geography, University of Sistan and Baluchestan, Zahedan, Iran.
3 Assistant Professor of Climatology, Department of Natural Geography, University of Sistan and Baluchestan, Zahedan, Iran.
چکیده [English]

Objective:, the present study deals with the scenario development of drinking water crisis management in Kerman city.
Method: The present study is descriptive-analytical in nature and method and applied-developmental in purpose. The information was collected through library and field studies. The statistical population of the study includes experts in the relevant field, 35 of whom were selected as the sample size by the two-stage Delphi method. The data were analyzed using the Mic-Mac software, Scenario Wizard, and the SWOT technique.
Results: The results of the environmental survey indicate 30 key factors in drinking water management, of which 12 drivers and factors were selected as key factors, including a high level of public awareness of water consumption, proper use of water by citizens, prevention of excessive migration from surrounding villages and cities to Kerman city, equal use of water resources by citizens, a coherent water pricing system, elimination of illegal branches, replacement of worn-out water transmission pipes, use of non-potable water in green spaces, development of large-scale and long-term water-related programs, proper water management, and media advertising. In the Scenario Wizard software, 3 scenarios (warning, golden, and disaster) were selected, and the golden scenario, as the desired and intermediate scenario, can help manage drinking water in Kerman city.
Conclusion: Kerman citizens, with low culture and excessive greed, have fueled the water crisis without considering the importance and scarcity of water. These citizens have the least cooperation with the city administration. However.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Drinking water crisis
  • drinking water management
  • scenario writing
  • futures studies
  • Kerman city

مراجع

اسدی، مراد؛ مظاهری، مهدی؛ عبدالمنافی جهرمی، نرجس­السادات (1400). بررسی تحلیلی شرایط موجود و تبیین وضعیت آینده بحران آب در کشور. ماهنامه گزارش­های کارشناسی مرکز پژوهش­های مجلس شورای اسلامی، 29 (11)، 1-27.
بشیری، سعید؛ بیات، بهرام؛ جمشیدی، شروین؛ صالح­زاده، رضا (1400). تبیین ابعاد و مؤلفه­های تاب­آوری در مدیریت بحران آب (مورد مطالعه: شهر تهران). فصلنامه علمی مطالعات بین رشته­ای دانش راهبردی، 11 (44)، 96-61.
بهشتی، محمدباقر؛ بهبودی، داوود؛ زالی، نادر؛ احمدزاده دلجوان، فهیمه (1399). سناریوهای مدیریت آب بر مبنای رویکرد آینده­پژوهی: مطالعه موردی شهرستان تبریز. آینده­پژوهی ایران، 5 (2)، 203-228.
حاجی­قدیری، شیرین؛ گورزی، غلامرضا (1401). سناریوهای آینده بحران آب در افق 2050. مدیریت راهبردی و آینده­پژوهی، 5 (1)، 1-19.
خسروی­پور، بهمن؛ سلیمانی هارونی، خدیجه (1399). بحران آب یک امر اجتماعی و نیازمند همیاری علوم. فصلنامه مطالعات محیط­زیست، منابع طبیعی و توسعه پایدار، 4(1)، 1-6.
رضایان، احد؛ رضایان، علی­حسین (1395). آینده­پژوهی بحران آب در ایران به روش سناریوپردازی. اکوهیدرولوژی، 3 (1)، 1-17.
سعیدی، جعفر؛ صادقی ده­چشمه، ستار (1402). تحلیل سناریوهای پیامدهای امنیتی بحران آب در استان چهارمحال و بختیاری. فصلنامه جغرافیا، 21 (76)، 181-210.
طاهری­دمنه، محسن؛ کاظمی، معصومه؛ صفری­غریبوند، خسرو (1401). آینده­نگاری مسئله آب در شهر اصفهان. مجله شهر پایدار، 5 (4)، 53-71.
علیئی، علی اکبر؛ رستمی، سجاد؛ کرمی، سمیه (1397). بحران کم آبی و مخاطرات اجتماعی آن در ایران؛ نقد و راهکارها. ماهنامه پژوهش ملل، شماره 29.
غفاری مقدم، زهرا؛ مرادی، ابراهیم؛ هاشمی­تبار، محمود؛ سردار­شهرکی، علی (1400). تحلیلی بر بحران آب در بخش کشاورزی منطقه سیستان در سناریورهای مختلف: رهیافت آینده­پژوهی. پژوهش آب در کشاورزی، 35 (2)، 201-217.
قلعه­نوی، مریم؛ عبدی، فرشید؛ خلیلی دامغانی، کاوه (1396). آینده­نگاری«واگذاری فرآینده­های صدور مجوز ساختمانی در شهرداری­های ایران» با استفاده از تصمیم­گیری چندمعیاره مبتنی بر چارجوب کارت امتیازی متوازن. فصلنامه آینده­پژوهی مدیریت، 28 (108)، 51-74.
کاویانی­راد، مراد؛ گلثومیان، حمیدرضا؛ آفتابی، زکیه (1402). سناریوهای فراروی بحران آب درشهرستان تایباد با رویکرد سناریو­پژوهی. جغرافیا و توسعه ناحیه­ای، 21 (3)، 335-364.
کریمی­نژاد، مژده؛ گلشنی، علیرضا؛ بوستانی، فردین (1397). آسیب­شناسی سیاست­گذاری بحران آب در ایران با رویکرد آینده­نگاری. نشریه راهبرد، 27 (89)، 95-124.
گزارش توسعه جهانی آب سازمان ملل متحد (2021).
مرجانی­بجستانی، سیدمرتضی؛ اکبری، مرتضی؛ قربانپور­دشتکی، علی؛ چمانده، مهدی (1399). اولویت‌‌بندی پیشران‌های مدیریت فضای سبز مبتنی بر آینده‌پژوهی و برنامه‌ریزی سناریو در شرایط بحران منابع آب. جغرافیا و توسعه فضای شهری، 7(2)، 65-86.
ملکی، سعید؛ مرادی، هوشنگ؛ امان­پور، سعید (1403). تحلیل ساختاری پیشران­های کلیدی مؤثر بر تنش­های آبی در شهرهای ایران (مطالعه موردی: کلان شهر اهواز). فصلنامه چشم­انداز شهرهای آینده، 5 (3). معاونت برنامه­ریزی کرمان (1402).

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار