تأثیر کتابخانه ملی در تحقق اهداف علمی جمهوری اسلامی ایران در وضعیت مطلوب خویش (تحلیل دیدگاه استادان علم اطلاعات و دانش‌شناسی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران

چکیده

 هدف: هدف اصلی پژوهش، تحصیل وضعیت مطلوب کتابخانه ملی و تحلیل نقش آن در تحقق اهداف علمی جمهوری اسلامی ایران است.
روش: این پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی و دارای رویکردی کیفی است. روش آن تحلیل مضمون با استفاده از مصاحبه نیمه‌ساختاریافته است و نمونه‌گیری با روش گلوله‌برفی و به صورت خطی انجام شده است. در این پژوهش 25 نفر از استادان علم اطلاعات و دانش‌شناسی در دو مرحله به صورت هدفمند انتخاب شده و مورد پرسش قرار گرفته‌اند. پژوهش دو سؤال اصلی دارد: 1.  کتابخانه ملی چه راهبردی داشته باشد تا در وضعیت مطلوب اهداف علمی جمهوری اسلامی ایران قرار گیرد؟ 2. این وضعیت چه تاثیری در تحقق اهداف علمی ایران دارد؟ ابتدا وظایف و کارکردهای اصلی کتابخانه ملی در مصاحبه با استادان علم اطلاعات و دانش‌شناسی حاصل شد، سپس با مصاحبه نیمه‌ساختاریافته شاخص‌های مطلوب هر یک از وظایف کارکردی کتابخانه ملی معین و در نهایت با کمک طیف لیکرت، با اهداف کلان سند نقشه جامع علمی ایران تلاقی یافت.
یافته‌ها: نشان داد در وضعیت مطلوب کتابخانه ملی، هدف هفتم این سند یعنی «کمک به ارتقای علم و فناوری در جهان اسلام و احیای موقعیت محوری و تاریخی ایران در فرهنگ و تمدن اسلامی» با نمره 79/3 بیشترین کمک را می‌تواند از شاخص‌های مطلوب کتابخانه ملی به منظور تحقق اهداف علمی جمهوری اسلامی ایران دریافت کند.
نتیجه‌گیری:نتایج نشان می‌دهد کتابخانه ملی می‌تواند در توسعه علمی کشور، منطبق بر سند نقشه جامع علمی جمهوری اسلامی ایران، نقش تأثیرگذاری داشته باشد.  

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Impact of the National Library on the Achievement of the Scientific Goals of the Islamic Republic of Iran in its Desired Status (Analyzing the Viewpoints of Information Science and Knowledge Management Professors)

نویسنده [English]

  • Dawood Agharafii
Assistant Professor, National Library of Iran
چکیده [English]

Purpose: The main purpose of the research is to study the desirable condition of the National Library and its role in achieving the scientific goals of the Islamic Republic of Iran.
Method: This research is purpose-oriented, applied and has a qualitative approach. The research method was semi-structured interview using semi-structured interview. Sampling was done using snowball method and linear method. In this research, 25 professors of information science have been selected and questioned in two phases. Research has two main questions: 1. What national and strategic library should be considered in order to achieve the desired goals of the Islamic Republic of Iran? 2. What is the favorable situation of the National Library in realizing the scientific goals of the Islamic Republic of Iran? In this research, through semi-structured interviews, the desirable indicators of each functional function of the National Library were determined and finally, with the help of the Likert spectrum, with the objectives of the macro The Islamic Republic of Iran comprehensive scientific map document has been merged as the most important document of the country's scientific development.
Findings: The findings showed that in the favorable situation of the National Library, the seventh goal of this document, namely, "helping to promote science and technology in the Islamic world and revitalizing the central and historical position of Iran in Islamic culture and civilization" with the score of 3.79, can be the most useful instrument of the library.
Conclusion: The results indicated that National Library can play an important role to fulfill the scientific goals of the Islamic Republic of Iran.
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Futures Studies
  • Knowledge Management
  • National Library
  • Scientific Goals of Iran

مراجع

 
1. اسفندیاری مقدم، علیرضا؛ صابری، محمدکریم (1393).«مقایسه وضعیت کتابخانه‌های عمومی استان همدان با سند چشم‌انداز نهادکتابخانه‌های عمومی کشور در افق 1404».تحقیقات اطلاع رسانی و کتابخانه‌های عمومی. 20(4). 659-643.
2. امیری، محمدرضا و همکاران (1390).«برنامه‌ریزی راهبردی در کتابخانه‌ها و مراکز اطلاع‌رسانی: مبانی و الزامات آن».مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات.19(1). 31-20.
3. توفیقی، جعفر؛ فراست‌خواه، مقصود (1381). «لوازم ساختاری توسعه علمی در ایران».پژوهش و برنامه‌ریزی در آموزش عالی. دوره 8 شماره 25(3).36-1.
4. حاجی‌ناصری، سعید؛ شیخ‌سرایی، نجف(1396). «‌آینده‌پژوهی انقلاب اسلامی». پژوهش‌های انقلاب اسلامی. 6(2).29-1.
5. حریری، ‌‌نجلا، رضائی، ‌وحیده(1396). «آینده‌نگاری فناوری اطلاعات در کتابخانه‌های دانشگاهی ایران در افق 1404». دانش‌شناسی. 10(39). 120-107.
6. حسن‌زاده، محمد (1386). مدیریت دانش: مفاهیم و زیرساخت‌ها. تهران: کتابدار.
7. خسروی، فریبرز و همکاران (1391). «سنجش نگهداری دانش در مؤسسه مطالعات بین‌المللی انرژی»، فصلنامه‌ نظام‌ها و خدمات اطلاعاتی.1(3).52-29 .
8. دلاور، علی (1385). مبانی نظری و عملی پژوهش در علوم انسانی و اجتماعی. تهران: انتشارات رشد.
9. رضاپور، حسین؛ فتاحیان، محمدحسین (1396).«آینده انقلاب اسلامی و قدرت نرم آموزش عالی»، مطالعات انقلاب اسلامی.14(49). 74-55.
10.   شفیعی، سلیمان و همکاران (1396). «مدیریت دانش سازمانی در کتابخانه‌های دانشگاهی ایران: مستندسازی و سازوکارهای آن». پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی.7(1). 152-129.
11.   شیروانی ناغانی، مسلم؛ عیوضی، محمدرحیم (1395).«نقدی بر معرفت‌شناسی مطالعات مربوط به آینده با تاکید بر عقلانیت ‌آینده‌نگاری راهبردی». پژوهش‌های معرفت شناختی.6(2). 128-107.
12.   طاعتی، مهکامه؛ بهرامی، محسن (1388). «بررسی مقایسه‌ای عوامل مؤثر در آینده مدیریت علم و فناوری ایران تا افق 1404 از دیدگاه متخصصان و سیاست‌گذاران». سیاست علم و فناوری. 2(2).  61-47.
13.   عزیزخانی، زهرا؛ اسماعیل‌پور، رضیه (1393). «تاثیر کلان روندهای آینده‌پژوهی بر کارکرد کتابخانه‌های عمومی ایران».مطالعات آینده‌پژوهی.3(1). 280-267.
14.   عیوضی،محمدرحیم؛ پدرام،عبدالرحیم (1393). «اهداف و مفروضات آینده‌پژوهی اسلامی». بهبودمدیریت.8 (1).48-27.
15.   عیوضی، محمدرحیم (1383). «نقش نخبگان در توسعه علمی کشور».اندیشه انقلاب اسلامی. 11و 12(4). 101-110.
16.   فتاحی، رحمت اله (1390). از اطلاعات تا دانش (چالش‌ها و رهیافت‌ها). تهران: نشر کتابدار.
17.   فدایی، غلامرضا (1396). «طبقه‌بندی در فضای مجازی با تاکید بر نظرات تردینیک». تحقیقات اطلاع‌رسانی  کتابخانه‌های عمومی. 23(1). 11-30.
18.   فدایی، غلامرضا (1394). مقدمه‌ای بر هویت علم اطلاعات و دانش‌شناسی (کتابداری و اطلاع رسانی). تهران. نشر چاپار و نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور.
19.   فرقانی، محمدمهدی (1382). «سرمقاله».رسانه، 10(1) 1.
20.   محمدپور، احمد (1388). «ارزیابی کیفیت در تحقیق کیفی: اصول و راهبردهای اعتباریابی تعمیم‌پذیری».علوم اجتماعی. شماره 19(1). 161-140.
21.   محمودی، حسن (1394) «بررسی اولویت‌بندی عوامل موفقیت مدیریت دانش در کتابخانه‌های دانشگاه فردوسی و شهید چمران اهواز». مطالعات دانش‌شناسی. 1(3). 80-61.
22.   محمودی میمند، محمد و همکاران (1393). «تدوین شاخص‌های دانایی‌محوری در بخش علم و فناوری و ارائه مدل استراتژیک دانایی‌محوری در سند چشم‌انداز». راهبرد اقتصادی.3(4). 129-160.
23.   معتمدنژاد، کاظم (1382). اجلاس جهانی سران درباره جامعه اطلاعاتی (ژنو 2003- تونس 2005). جلد یکم. تهران: مرکز پژوهش‌های ارتباطات.
24.   میرغفوری، سید حبیب‌ا... و همکاران (1395). «طراحی مدلی راهبردی برای ارتقاء سطح کیفیت خدمات کتابخانه‌های عمومی با رویکرد مدل‌سازی ساختاری تفسیری و MICMAC (مطالعه موردی کتابخانه‌های عمومی شهرستان یزد)». تحقیقات اطلاع‌رسانی و کتابخانه‌های عمومی. 22(4). 853- 601.
25.   نظری‌زاده، فرهاد؛ میرشاه ولایتی، فرزانه (1394).«مدل نظام نوآوری محصولات فرهنگی». راهبرد فرهنگ. 7(3). 72-37.
26.   هاشم‌پور، لیلا و همکاران (1391).«بررسی زیرساخت‌های مدیریت دانش در سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران». مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات.22(1). 89-74.
27.   http://www.urmia.ac.ir/sites/www.urmia.ac.ir/files/ [دسترسی: 2 تیر 1398](سند نقشه جامع علمی کشور)
 
1.Amiri, M. R., & et al. (2011). Strategic planning in libraries and information centers: its basics and requirements. Journal of National Studies on Librarianship and Information Organization, (1)19: 20-31. (In Persian)
2.Azizkhani, Z. & Esmailpoor, R. (2014). The macro impact of futures studies on the functioning of Iranian public libraries, Quarterly Journal of Iranian Futurology Studies, (1)3: 267-280. (In Persian)
3.Charles A.; T ryon, Jr (2016) Managing Organizational Knowledge: 3rd Generation Knowledge Management and Beyond, CRC Press (Taylor and Francis Group), New York.
4.Delavar, A. (2006). Theoretical and practical foundations of research in the humanities and social sciences. Tehran: Roshd Publication. (In Persian)
5.Esfandiari Moghaddam, A., & Saberi, M.K. (2014). Comparison of the situation of public libraries in Hamadan province with the perspective document of the public libraries of the country on the horizon of 1404. Research on Information Science and Public Libraries, (4)20: 643-659. (In Persian)
6.Eyvazi, R. (2004). The role of elites in the scientific development of the country. Islamic Revolution Thought Research Quarterly, (4)11&12: 101-110. (In Persian)
7.Eyvazi, R. & Pedram, A. (2014). Goals and assumptions of future studies. Journal of Improvement Management, 1(8): 27-48. (In Persian)
8.Fadaee, GH. (2017). Classification in the Digital Space (With Special References to the Tredinnick’s Viewpoints). Research on Information Science & Public Libraries, (1)23: 11-30. (In Persian)
9.Fadaie, GH. (2015). Introduction to Library and Science Identity, Tehran: Iran Public Libraries Foundation Publication. (In Persian)
10.  Fattahi, R. (2011). From information to knowledge (challenges and approaches). Tehran: Ketabdar. (In Persian)
11.  Forghani, M. (2003). Editorial. Rasaneh Quarterly. (1)10: 1. (In Persian)
12.  Hajinaseri, S., & Sheikh Sarai (2017). Islamic Revolution of Iran’s Future Studies. Islamic Revolution Research, (2)6: 1-29. (In Persian)
13.  Hariri, N., & Rezaei, v. (2017). Fore sighting information technology in university libraries of Iran in the 1404. Quarterly Journal of Knowledge Studies,(29)10: 107-120. (In Persian)
14.  Hashempour, L. & et al.(2011). An Investigation of Knowledge Management Infrastructures in the National Library and Archives of Iran. Journal of National Studies on Librarianship and Information Organization. (1)22: 74-89. (In Persian)
15.  Hasanzadeh, M. (2007). Knowledge Management: Concepts and Infrastructures. Tehran: Ketabdar Publication. (In Persian)
16.  Khosravi, F., & et al. (2012). measure knowledge Retention in the Institute for International Energy Studies. Journal of Information Systems and Services,(3)1: 29-52. (In Persian)
17.  Kuosa, Tuomo (2016) The Evolution of Strategic Foresight. Navigating Public Policy Making, Rutledge, New York. 
18.  Lewis, Arthur(2005). Development Planning; The Essentials of Economic Policy. Rutledge, Taylor & Francis Group, London & New York.
19.  Mahmoudi, H. (2015). The study of critical success factors of knowledge management in libraries of Ferdowsi University and Shahid Chamran University. Knowledge Studies. (3)1: 61-80. (In Persian)
20.  Mahmoudi Meymand, M. & et al.(2015). Construction of knowledge-based indicators for Science and Technology Sector in the Vision Document of the Islamic Republic of Iran. Economic Strategy. (4)3: 29-60. (In Persian)
21.  Meier, J. J. (2016).The Future of Academic Libraries: Conversations with Today’s Leaders about Tomorrow. Portal: Libraries and the Academy, 16(2), 263–288.
22.  Miller, Kathryn (2010). Public Libraries Going Green, American Library Association, Chicago.
23.  Mirghafouri, H. & et al. (2017). Mirghafouri S H, karimi gogheri Z, Shabani A. Improvement of Public Library Services Quality: A Strategic Plan by Interpretive Structural Modeling and MICMAC (Case Study: Yazd City Public Libraries in Iran) . Research on Information Science & Public Libraries, 22 (4): 583-601. (In Persian)
24.  Mohhamadpour, A. (2010). Quality Assessment in Qualitative Research: Generalization Principles and Credit Strategies. Quarterly Journal of Social Sciences, (1)19: 140-161. (In Persian)
25.  Motamednejad, K. (2003). World Summit on the Information Society. Tehran: Communication Research Centre Publication. (In Persian)
26.  Nazarizadeh, F. & Mirshah Velayati, F.(2015). A Model of Innovation System for Cultural Products. Strategy for Culture. (3)7: 37-72. (In Persian)
27.  Rezapoor, H., & Fattahian, M. (2017). Future of Islamic Revolution and Soft Power, Journal of Islamic Revolution Studies, (49)14: 55-74. (In Persian)
28.  Rusk, Michael D. and Cummings. Ellen (2011). Librarians and the Local Economy: Partnerships for Economic Growth (A Presentation to the Oklahoma Library Association, March 30, 2011) Community and Junior College Libraries 17: 2, 53-61.
29.  Shafiee, S., & et al. (2017). Knowledge Management in University Libraries of Iran: Documentation and its Mechanisms. Library and Information Science Research, (1)7: 129-152. DOI https://doi.org/10.22067/riis.v7i1.58500. (In Persian)
30.  Shirvani Naghani, M. & Rahim Eivazi, m. (2017). Critics of the epistemology of future studies, emphasizing on the rationality of the strategic foresight. The Epistemological Research, (2)6: 107-128. (In Persian)
31.  Taati, M., & Bahrami, M. (2007). The Effective Factors on Future of Management of Science and Technology in Iran 1404. Journal of Science & Technology Policy, (2)2: 47-61. (In Persian)
32.  Tatiana V. Ershova and Yuri E.Hlov (2013). Libraries in the Information Society, IFLA Publication, Manchen.
33.  Tofighi, J., & Ferasatkhah, M. (2002). Structural accessories for scientific development in Iran. Quarterly Journal of Research and Planning in Higher Education, (3)25: 1-36. (In Persian)
34.  Wipple, Natalie (2014) Multinational Strategic Foresight of Environmental Trends in the Automobile Industry Using Internal Resources . Litverlay Munster, Berlin.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار